درجه بندی حفاظت بدنه و محفظه مطابق استانداردIEC 60529
این نوع درجه بندی حفاظت بدنه ی دستگاه های برقی را در برابر تماس انسان یا حیوان و نیز برخورد اجسام سخت خارجی و نفوذ آب یا مایعات دیگر به داخل آنها معین میکند.درجه ی حفاظت بدنه ها و محفظه ها با دو حرف I و P که به صورت ip نوشته میشود و با استفاده از دو عدد یک رقمی که بعد از آنها می آید مشخص میشود.عدد اول بعد از حروف که اصطلاحا عدد مشخصه اول نامیده میشود نشان دهنده درجه حفاظت دستگاه در برابر تماس انسان یا حیوانات و یا برخورد اجسام و ذرات جامد و سخت خارجی است.این عدد میتواند بین صفر تا 6 باشد.عدد دوم بعد از IP اصطلاحا عدد مشخصه دوم نامیده میشود.نشان دهنده درجه حفاظت دستگاه در برابر نفوذ مایعات و مخصوصا آب میباشد.و بین 0 تا 8 انتخاب میشود.
استاندارد بین المللی مربوط به این مقوله IEC 60529 و استاندارد اروپایی آن EN 60529 میباشد.
بعد از IP و دو شماره ای که پس از آن میاید ممکن است از یکی از حروف A,b,c,d به صورت اختیاری استفاده شده باشد که در واقع مربوط به حفاظت انسان ها و حیوانات در برابر تماس با دستگاه مورد نظر میباشد.در این صورت استفاده از حرف A نشان دهنده این است که در صورت دسترسی پهنای عقبی دست به دستگاه هیچگونه آسیب به شخص وارد نمیشود.واستفاده از حرف B نشان دهنده آن است که در صورتی که انگشت انسان به داخل قسمت های فرو رفته دستگاه وارد شود به نقاط برق دار نمیرسد و آسیبی به شخص وارد نمیشود.چنانچه از حرف C استفاده میشود نشان دهنده آن است که حفاظت انسان در مقابل ورود ابزارش به دستگاه در صورتی که قطر آن مسائی با بیش از 2.5 میلی متر باشد وجود دارد.چنانچه از حرف D استفاده شود نمایانگر آن است که در صورت ورود سیم با قطر 1 میلی متر و یا بیشتر به داخل دستگاه حفاظت وجود دارد.
ممکن است به صورت اختیاری از یکی از حروف W,M,S,H نیز پس از D,C,B,A استفاده نشده باشد.پس از دو شماره مذکور استفاده میشود.در این صورت استفاده از حرف H نمایشگر آن است که دستگاه با ولتاژ بالا تست شده و با ولتاژ بالا کار میکند.چنانچه از حرف S استفاده شده باشد منظور این است که دستگاه در برابر ورود زیان بخش آب در شرایط ایستایی (خاموش بدون آنکه در حال کار کردن باشد) آزمایش شده است.و چنانچه از حرف M استفاده شده باشد به معنای آن است دستگاه در حال کارکرد و گردش قسمت های گردنده آن در برابر ورود زیان بار آب مورد آزمایش قرار گرفته است.در صورتی که از حرف W استفاده شود به معنای آن است که به دلیل وسایل حفاظت اضافی کارکرد دستگاه در شرایط وزش باد نیز مناسب میباشد و هیچگونه خطری ندارد.چنانچه ذکر هریک از اعداد مشخصه اول یا دوم نیاز نباشد.به جای آن از حرف X استفاده میکنیم.مثلاً IP X5 یا IP X2 ممکن است ذکر هر دو عدد لازم نباشد.در این صورت آن را به صورت IP XX مینویسند.
دستگاه هایی که برای zone1 طراحی و ساخته میشوند باید دارای IP 6x و دستگاه هایی که برای zone2 طراحی میشوند باید دارای IP 5x باشند.
نکته 1: چنانچه در IP تعریف شده برای یک دستگاه از عدد 8 استفاده شود به معنای آن است که دستگاه کاملا آب بندی شده میباشد.البته ممکن است عملا مقداری آب وارد دستگاه شود ولی این مقدار در حدی نیست که در عملکرد دستگاه تاثیر سوء داشته باشد.
نکته 2: چنانچه محل مورد استفاده برای استقرار دستگاه در درجه حفاظت تاثیر گذارد این موضوع بایستی از طرف کارخانه سارنده دستورالعمل های نحوه استقرار ذکر شود.
نکته 3: زمانی که بیش از یک حرف مکمل استفاده شود در این صورت آن ها را به ترتیب حروف الفبا مینویسند.
نکته 4: اگر درجه حفاظت دستگاهی خارج از حد استاندارد باشد و به صورت سفارشی ساخته شده باشد بایستی حتما شرایط آن از طرف شرکت سازنده به صورت دستور العمل به مصرف کننده ارائه شود.
نکته 5: اگر برای یک محفظه دو نوع IP استفاده شده باشد.مثلا نوشته شود IP X5/IP X7 نشان دهنده این است که محفظه حائز هر دو شرط IP X5 و IP X7 میباشد.
1- (مربوط به عدد مشخصه ی اول) بدون محافظت مخصوص (دستگاه هیچگونه حفاظتی در برابر تماس اجسام سخت خارجی ندارد.) 2- حفاظت در برابر ورود اجسام سخت خارجی با قطر بیش از 50mm و پهنای عقبی دست انسان. 3- حفاظت در برابر نفوذ اجسام سخت خارجی با قطر بیش از 12.5mm و طول 80mm ونیز انگشتان دست. 4- حفاظت در برابر اجسام سخت خارجی با قطر بیش 1mm. 5- حفاظت در برابر نفوذ اجسام سخت خارجی با قطر بیش از1mm و ورود سیم با قطر 1mm و بیشتر. 6- حفاظت در برابر ورود غبار ها. در این نوع حفاظت نمیتوان به طور کامل از ورود غبارها جلوگیری کرد اما ورود غبار به اندازه ای نیست که مزاحم کار مداوم و رضایت بخش دستگاه شود. 7- کاملا در برابر ورود بخار ها آب بندی است و هیچگونه غباری نمی تواند به دستگاه وارد شده و یا نفوذ کند.
1- حفاظت در برابر پاشش آب (مربوط به عدد مشخصه دوم) فاقد حفاظت ویژه 2- حفاظت در برابر چکه ی آب به صورت عمودی . در صورت ریزش قطرات آب به صورت عمودی، هیچگونه اثر زیانبخشی به وجود نمی آید. 3- در حالتیکه دستگاه یا بدنه ی آن حداکثر تا 15 درجه از حالت عادی خود منحرف شود و قطرات آب به صورت عمودی بر روی آن بچکد هیچگونه اثر زیانبخشی به وجود نمی آید. 4- در حالتیکه بدنه ی دستگاه حداکثر تا 60 درجه نسبت به حالت عادی انحراف پیدا کند، ترشح و پاشش آب بر روی آن هیچگونه اثر زیانبخشی ندارد. 5- ترشح و پاشش آب در هر جهتی بر روی بدنه، هیچگونه اثر زیانبخشی ندارد. 6- پاشش آب با فشار زیاد و حتی توسط آب پخش کن هیچگونه اثر زیانبخشی ندارد. 7- حفاظت در برابر پاشش آب با فشار خیلی زیاد توسط آب پخش کن. در صورت وجود این حالت آب به مقدار زیان بخش وارد دستگاه نمیشود. 8- اگر دستگاه به صورت موقت در آب غوطه ور باشد آب وارد آن نمیشود. 9- تحت شرایطی که در کارخانه ی سازنده معین میشود دستگاه می تواند بدون آنکه آب در داخل آن نفوذ کند به طور دائم در آب غوطه ور باشد و اگر هم نفوذ کند به مقداری است که به دستگاه آسیب نمی رسد.